Сот Жүйесіндегі Қазақ Тілі: Заңды Тәртіптің Негізі

Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі, әрі халықтың мәдени және рухани байлығын, ұлттық бірегейлігін білдіретін негізгі құрал. Сот жүйесінде қазақ тілінің қолданылуы заңды тәртіптің, әділдіктің, және азаматтардың құқықтарын қорғаудың негізін қалыптастырады. Сот процесінің әр кезеңінде тілдің дұрыс әрі тиімді қолданылуы, азаматтардың құқықтарын қорғауда үлкен рөл атқарады.

Сот процесі кезінде тараптардың, куәгерлердің және адвокаттардың өз тілінде, яғни қазақ тілінде сөйлей алуы – олардың құқықтарын қорғаудың маңызды аспектісі. Әр азаматтың ана тілінде сөйлеп, түсінікті түрде өз пікірін білдіруі, сотта құқығын қорғауы маңызды. Қазақ тілінің сот жүйесіндегі орнын күшейту, азаматтардың сотқа, заңға деген сенімін арттырады

Сот қызметкерлерінің қазақ тілін меңгеру деңгейі – сот жүйесінің тиімділігі мен халықпен байланысының басты көрсеткіші.

Сот қызметкерлерінің тілдік дағдыларының жоғары болуы, сот отырыстарында азаматтармен тікелей қарым-қатынас жасауда, мәселелерді жылдам және сапалы шешуде маңызды рөл атқарады. Сот жүйесінде қазақ тілін меңгеру – сот қызметкерлерінің кәсіби біліктілігін арттыруға, қызмет көрсету сапасын жақсартуға, халықтың құқықтық мәдениетін көтеруге мүмкіндік береді. Соттарда қазақ тілінде құжаттар жүргізу, сот отырыстарын қазақ тілінде өткізу, прокурорлардың, адвокаттардың, судьялардың өзара әрекеттестігін қамтамасыз ету – бұл барлық процесс барысында қазақ тілінің рөлін арттырады.

Соттың әрбір отырысында судья, прокурор, адвокаттар, куәлар мен жауапкерлер өз тілінде сөйлеуге мүмкіндік алады, бұл, өз кезегінде, құқықтың сақталуын қамтамасыз етеді. Сот жүйесінде қазақ тілінің дамуы тек оның күнделікті қолданылуымен шектелмейді.

Заң терминологиясын қазақ тілінде қалыптастыру, заңнамаларды қазақ тіліне аудару, заң ғылымында қазақ тілінде ғылыми зерттеулер жүргізу – бұл бағытта мемлекеттік органдар мен білім беру ұйымдарының рөлі зор. Мұндай жұмыстар қазақ тілінің заңдық саладағы мәртебесін арттыруға, құқықтық білімді ұлттық тілде таратуға мүмкіндік береді. Сот жүйесінде қазақ тілінің қолданылуын арттыру, әсіресе, жастарды құқықтық біліммен таныстыруда үлкен рөл атқарады. Оқушылар мен студенттер арасында қазақ тілінде құқықтық білім беру, заңгерлік мамандықтарға қызығушылықтарын арттыру, оларға тілдің маңыздылығын түсіндіру – бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі.

Мемлекет тарапынан қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейту, сот жүйесінде оның рөлін арттыру бойынша түрлі бағдарламалар мен жобалар жүзеге асырылуда. Бұл бағдарламалар қазақ тілінің дамуында, заңгерлер мен сот қызметкерлерінің тілдік дайындығын жетілдіруде, құқықтық ақпараттың қазақ тілінде қолжетімділігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.

Сот жүйесінде қазақ тілінің қолданылуы – әділдіктің, құқықтық тәртіптің, ұлттық мәдениетіміз бен бірегейлігіміздің негізі. Тілді дамыту, оның қолданыс аясын кеңейту – бұл тек мемлекеттік орган мен ұйымдардың міндеті емес, әр азаматтың да жауапкершілігі. Ана тілімізді қадірлеп, дамыту – біздің ұлттық парызымыз, әрі сот жүйесіндегі қазақ тілінің қолданылуы – еліміздің құқықтық мәдениетінің көрсеткіші.

Ғизатолла Отарұлы,

Ұлытау облыстық сотының судьясы.